از ویژگی‌های این ماده می‌توان به طعم ترش و شور آن وهمچنین حالت پودری سفید رنگ و بلوری اشاره کرد که در هوای مرطوب به آرامی آب می‌شود.
سیترات سدیم قابل حل در آب است و انحلال‌پذیری و واکنش‌پذیری سریع و بالای این ترکیب از مزیت‌های آن است، ولی در الکل و‌اتانول قابل حل نیست.
این ماده به نام نمک ترش نیز معروف است که به خاطر همین ویژگی برخی تولیدکنندگان مواد غذایی صنعتی از آن به عنوان یک افزودنی غذایی برای ایجاد و تثبیت طعمی بهتر استفاده می‌کنند.
همچنین می‌تواند به عنوان یک ماده‌ی نگه دارنده عمل کند.
سیترات سدیم کمی حالت اسیدی دارد و ماده‌ای غیر سمی است.
سیترات سدیم می‌تواند در ترکیب با اسید سیتریک برای نگه داری و محافظت از آلومینیوم و مس استفاده شود.
این ماده در چسب‌ها، مواد شیمیایی، کود‌های شیمیایی و همچنین درون ترکیب برخی مصالح ساخت و ساز به کار می‌رود.
کاربرد سدیم سیترات:
- استفاده در مواد و صنایع غذایی و آشامیدنی
- استفاده در صنایع دارویی و مراقبت بهداشتی
- ترکیب در مواد اولیه شوینده و پاک‌کننده‌ها
- و همچنین در صنعت کاربرد دارد.
که در زیر توضیحات مختصری برای هر یک ازین موارد داده شده است.
استفاده از سیترات سدیم در صنایع غذایی
در صنایع غذایی می‌تواند به عنوان یک مکمل طعم دهنده برای بهتر کردن طعم و مزه و همچنین تنظیم PH مواد و تنظیم بافر و نیز به عنوان ماده‌ی نگهداری‌کننده‌ی مواد غذایی و بهبود عملکرد آنتی اکسیدان‌ها به کار رود.
همچنین باعث کاهش اسیدیته در غذا‌ها می‌شود. سدیم سیترات معمولاً در صنایع غذایی به نام E۳۳۱ شناخته می‌شود. این ترکیب شیمیایی را می‌توان در محصولاتی مانند ژلاتین، ماست، مربا، پنیر‌های فرآوری شده و به خصوص پنیر پیتزا ( به عنوان ماده‌ای برای افزایش کش‌سانی )، شیرینی، پودر شیر، نوشیدنی‌های گاز دار و غیره یافت.
در برخی موارد به عنوان یک نگه دارنده برای تشکیل قارچ در میوه‌ها و سبزیجات استفاده می‌شود.
حد مجاز مصرف سدیم سیترات ۰. ۱ تا ۰. ۲۵ درصد است.
سیترات سدیم در نوشیدنی‌های الکلی و گازدار و انواع چای و قهوه و مکمل‌های انرژی‌زا به عنوان طعم دهنده‌ای بدون تغییر در ظاهر ماده و مات کردن آن به کار می‌رود و به نوشیدنی‌های ورزشی طعم ترش و شور می‌دهد.
استفاده از سیترات سدیم در صنایع دارویی و پزشکی
در صنایع دارویی و علم پزشکی به عنوان داروی ضد انعقاد خون و همچنین در ملیّن‌ها و ادرار‌آور‌ها استفاده می‌شود. این ماده به بیماران کلیوی کمک می‌کند تا با ازدیاد ادرار از اسید اوریک اضافه خلاص شوند و حالتی خنثی در خون و ادرار ایجاد می‌کند و از بروز نقرس و برخی سنگ کلیه‌ها جلوگیری کند.
سیترات سدیم در آزمایشگاه‌ها نیز به نسبت ۱ به ۹ به خون اضافه می‌شود تا از انعقاد خون جلوگیری کند و همچنین قبل از انجام آزمایشات مختلف، خون دچار کمترین تغییر نشود.
استفاده از سیترات سدیم در صنایع شوینده
از‌تری سدیم سیترات برای تنظیم PH تمامی محصولات مراقبت بهداشتی و محصولات آرایشی نظیر انواع رنگ مو‌ها، شامپو‌ها و صابون‌ها و مواد شوینده و انواع دئودورانتها استفاده می‌شود که البته مصرف بیش از حد این ماده در محصولات آرایشی باعث تحریک پوست و خارش و قرمز شدن پوست می‌شود.
این ترکیب به عنوان یک ماده‌ی بافر در محصولات کودک نیز به کار می‌رود.
در مواد شوینده هم باعث می‌شود تا مواد شوینده اثر ماندگار‌تری داشته باشند و کارایی بالاتری را برای شوینده‌ها با کاهش سطح یون در آب ایجاد می‌کند. سدیم سیترات باعث از بین رفتن لکه‌ها از روی لباس هم می‌شود.
دیگر موارد استفاده از سیترات سدیم
کاربرد سیترات سدیم در صنعت مربوط به حوزه رسوب زدایی از دیگ‌های بخار است. این ماده برای حذف رسوب کربنات بسیار عالی عمل کرده است.
سدیم سیترات به عنوان ماده‌ای شیمیایی برای تصفیه آب نیز به کار می‌رود.
انواع سیترات سدیم:
- مونو سدیم سیترات که به عنوان سدیم دی هیدروژن سیترات هم شناخته می‌شود.
- سیترات دی سدیم که این ترکیب کمتر به عنوان افزودنی در مواد غذایی به کار می‌رود.
- تری سدیم سیترات
که رایج‌ترین و پر استفاده‌ترین نوع آن همانطور که در بالا توضیح داده شد‌تری سدیم سیترات می‌باشد.
تفاوت سدیم سیترات با‌تری سدیم سیترات در بیشتر بودن سه اتم سدیم به جای هیدروژن‌های گروه OH می‌باشد.
فروش سیترات سدیم
سیترات سدیم یکی از مواد پرفروش در صنایع شوینده است و بخش قابل توجهی از فرمول این محصولات محتوی سیترات سدیم می باشد. نکته قابل تامل اینجاست که با مصرف نمک ۴ سدیمی یا نمک ۷ سدیم، استفاده از سیترات سدیم به طرز چشمگیری باید کاهش یابد و این بسیار به نفع تولیدکنندگان است.
تناسب قیمت سیترات سدیم و نمک متیلن فسفونات نشان می‌دهد که بعد از مصرف سبترات سدیم بخاطر اینکه مصرف سیترات کاهش پیدا می‌کند محصولات در قیمت نهایی نیز می‌توانند حاشیه سود بالایی را نصیب تولیدکنندگان نماید.
مضرات سدیم سیترات و مراقبت‌های لازم:
این ماده در گروه مواد پرخطر قرار ندارد ولی باید از تماس آن با چشم و دهان و پوست جلوگیری شود. در صورت تماس حتماً محل مورد نظر را با آب و صابون به خوبی بشویید.
حتماً قبل از مصرف دارو‌هایی که حاوی این ماده می‌باشند با پزشک خود مشورت کنید زیرا این ماده باعث افزایش وزن، تپش قلب، نفس کشیدن به صورت تند تند، گرفتگی عضلات و سیاه شدن مدفوع و… می‌شود.
همچنین غلظت نهایی سیترات در پلاسما بالاترین حد ممکن را دارد. به طور معمول کبد توانایی متابولیزه کردن سیترات ورودی را دارد، با این حال هنگامی که انتقال خون به بیمار در مقادیر زیاد انجام شود امکان دارد کبد نتواند تمامی سیترات ورودی را متابولیزه کند وسلامت شخص به خطر بیفتد.
سیترات با کلسیم، کمپلکس تشکیل می‌دهد که منجر به کاهش کلسیم یونیزه در خون ودر نتیجه هیپوکلسمی خواهد شد. اگر چه این حالت خفیف و زود گذر به خوبی تحمل می‌شود اما در مواردی می‌تواند باعث آسیب شود.
سدیم سیترات را باید در جایی به دور از رطوبت و در محیطی خشک نگه داری کرد.
هنگام استفاده ازین ماده حتماً از ماسک و دستکش استفاده کنید.
سدیم سیترات زیست تخریب‌پذیر است و با زباله‌های معمولی دفع می‌شود.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.