آمینو تری متیلن فسفونیک اسید که با نیتریلوتریس (متیلن) تری فسفونیک اسید یا فروفس ۵۰۹ شناخته می‌شود، برای تولید مواد شوینده، تصفیه آب، ضد رسوب و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ما همراه باشید تا در ادامه مقاله با پاسخ دادن به سوالات زیر، بیشتر به بررسی آمینو تری متیلن فسفونیک اسید (ATMP) بپردازیم.
- چگونه می توانیم ماده آمینو تری متیلن فسفونیک اسید را سنتز کنیم؟
- آمینو تری متیلن فسفونیک اسید چه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی دارد؟
- کاربرد های صنعتی ATMP
- موارد استفاده از آمینو تری متیلن فسفونیک اسید در تصفیه آب
- در برخورد با آمینو تری متیلن فسفونیک اسید چه موارد ایمنی باید رعایت شود؟
- چگونه می توان آمینو تری متیلن فسفونیک اسید را تهیه کرد؟
چگونه می توانیم ماده آمینو تری متیلن فسفونیک اسید را سنتز کنیم؟
برای تولید بهینه آمینو تری متیلن فسفونیک اسید در حال حاضر از سه روش استفاده می شود.
روش سنتز اول:
در روش اول از واکنش آمونیوم کلرید با فسفریک اسید و اسید کلریدریک با غلظت بالا در راکتور در دمای ۱۰۰ درجه سانتی گراد که به وسیله یک جریان بخار ثابت نگه داشته شده استفاده می شود سپس بین ۳۵% تا ۳۷% وزنی فرمالدهید به واکنش اضافه می شود. پس از سه ساعت و انجام واکنش، در مرحله بعد با کاهش رطوبت به میزان ۱۵ الی ۲۵ درصد، غلظت بالا برده می شود و در نهایت با استفاده از سانتریفوژ آمینو تری متیلن فسفونیک اسید سنتز شده جدا می شود.
روش سنتز دوم:
در روش دوم ابتدا قسمت استری ماده سنتز می شود و سپس از طریق هیدرولیز به محصول پایانی دست پیدا می کنیم. در این روش که به واکنش مانیچ معروف است، از واکنش بین فرمالدهید و دی اتیل آمین، ماده حد واسط هیدروکسی متیل آمین به دست می آید. سپس با اضافه کردن فسفیت دی اتیل استر به ماده حد واسط، می توانیم دی اتیل آمینو متیل فسفونیک دی اتیل استر را تولید کنیم.
در نهایت با هیدرولیز استر تولید شده، ATMP به دست خواهد آمد.
روش سنتز سوم:
در روش سوم با ایجاد پیوند میان فسفونیک اسید و یک پلیمر می توانیم ATMP را سنتز کنیم.
در این روش با ایجاد یک پیوند بین فسفونیک اسید و پلی اتیلن ایمین، فسفونات پلی اتیلن ایمین به وجود می آید. با اضافه کردن سه ماده آمید، فرمالدهید و فسفر تری کلرید و تجزیه پلی اتیلن ایمین، ATMP به دست خواهد آمد.
ATMP چه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی دارد؟
ATMP در سیستم های آبی با جذب کلسیم کربنات مانع تشکیل رسوب می شود.
این ماده پایداری شیمیایی بالایی دارد و در حالت محلول به سختی هیدرولیز می شود. از این ماده در غلظت های بالا برای جلوگیری از خوردگی استفاده می شود. به همین منظور در سیستم های خنک کننده، در میادین نفتی و نیروگاه های حرارتی، برای کاهش خوردگی و جلوگیری از تشکیل رسوب از این ماده استفاده می شود.
آمینو تری متیلن فسفونیک اسید در حالت جامد به صورت پودرهای کریستالی یا مایع مورد استفاده قرار می گیرد که معمولاً این پودرها انحلال پذیری بالایی در آب دارند.
در جدول زیر می توانید ویژگی های بیشتری از این ماده را مشاهده کنید:
| نام ویژگی | مقدار ویژگی |
| فرمول شیمیایی | C۳H۱۲NO۹P۳ |
| وزن مولکولی | ۲۹۹.۰۴۸ g·mol−۱ |
| تعداد پیوند های هیدروژنی دهنده | ۶ |
| تعداد پیوند های هیدروژنی گیرنده | ۱۰ |
| تعداد پیوند های چرخشی | ۶ |
| بار قرار دادی | ۰ |
| نقطه ذوب | ۲۰۰ |
| نقطه جوش | ۷۴۶ ۷۰ |
| چگالی | ۱.۳۳ g cm-۳ (۲۰ °C) |
| حالت ظاهری | مایع شفاف بی رنگ تا زرد کم رنگ |
| پودر کریستالی سفید رنگ | |
| pH | ۰.۴۶ |
| میزان حلالیت در آب در دمای ۲۵ | ۶۱ g/100 mL |
کاربرد های صنعتی ATMP
برخی از موارد استفاده ATMP در صنایع مختلف در جدول زیر آورده شده است.
| طبقه بندی | توضیحات |
| کشاورزی | پرورش دام، زراعت محصولات کشاورزی، تغذیه حیوانات، محصولات مختص حیوانات خانگی |
| ضد یخ | عامل ضد یخ |
| سفید کننده ها | عامل سفید کننده های عمومی و پارچه |
| مواد ساختمانی | مواد مورد استفاده در فرایند ساخت مثل کف، کاشی، درزگیری |
| تمیز کننده | محصولات تمیز کننده مورد استفاده در خانه، شوینده لباس، صابون، لکه بر |
| رنگ | رنگ ها و پیگمنت ها شامل رنگ دارو، الیاف، مواد آرایشی، رنگ مو، رنگ غذا |
| تولید دارو | محصولات دارویی مرتبط با دام پزشکی |
| نفت | نفت خام، مواد شیمیایی نفتی، پالایش نفت، سوخت های نفتی، حفاری نفت |
| تصفیه آب | از ببین بردن سختی آب، ترشی، خالص سازی و تصفیه آب |
موارد استفاده از ATMP در تصفیه آب
امروزه مواد آلی به طور گسترده در صنعت تصفیه آب مورد استفاده قرار می گیرد. به طور خاص فسفونات ها برای جلوگیری از تشکیل نمک های محلول در آب مثل کلسیم کربنات، فسفات ها، کلسیم سولفات و … بسیار کاربردی هستند.
در بعضی سیستم های تصفیه آب از زیست کش ها برای جلوگیری از فعالیت میکروب ها استفاده می شود. برخی از این زیست کش ها، اکسنده های قوی ای هستند و موجب تخریب اکسایشی مواد شیمیایی موجود می شوند. در این شرایط پس از افزودن آمینو تری متیلن فسفونیک اسید، این ماده به سرعت با زیست کش ها واکنش می دهد و از تخریب سایر مواد شیمیایی جلوگیری می کند.
در برخورد با آمینو تری متیلن فسفونیک اسید چه موارد ایمنی باید رعایت شود؟
سیستم هماهنگ جهانی طبقه بندی و برچسب گذاری مواد شیمیایی ATMP را در دسته مواد GHS07 قرار داده است.
بر طبق این دسته بندی در صورت استنشاق و نوشیدن این ماده دچار مسمویت خواهید شد. و در مجاورت پوست، دچار سوزش خفیف خواهید شد. بنابراین بهتر است از هرگونه تماس با پوست جلوگیری نمایید. همچنین رعایت فاصله مناسب تا چشم بسیار ضروری است. در صورتی که آمینو تری متیلن فسفونیک اسید با دست شما تماس پیدا کرد، هرچه سریع تر دست خود را با آب بشویید.
چگونه می توان آمینو تری متیلن فسفونیک اسید یا ATMP را تهیه کرد؟
در حال حاضر بیشتر از ۲۵۰ کارخانه در سراسر دنیا آمینو تری متیلن فسفونیک اسید را تولید می کنند و در این بین چین با بیش از ۲۰۰ کارخانه سهم عمده بازار را در اختیار دارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر ATMP در ایران تولید نمی شود، خریداران برای تهیه این ماده باید به شرکت های واردکننده آمینو تری متیلن فسفونیک اسید مراجعه کنند.
به صورت معمول تولید کنندگان، آمینو تری متیلن فسفونیک اسید مایع را به صورت مایع و در بشکه های ۲۵۰ لیتری یا تانک های ۱۳۰۰ لیتری در اختیار متقاضیان قرار می دهند.
همچنین خریداران آمینو تری متیلن فسفونیک اسید جامد، می توانند این ماده را در بسته بندی های ۲۵ کیلوگرمی تهیه کنند.
ATMP در محیط های تاریک و خشک تا چند سال قابل ذخیره سازی می باشد.
این محصول با این نام ها نیز در بازار شناخته می شود:
- methylene phosphonic acid
- Aquacid 108EX
- (Amino tri (methylene phosphonic acid
- Tachem 4041
- Dequest® ۲۰۰۰
- Dequest® 2000EG
- Dequest® 2000LC
- Dequest® ۲۰۰۶
- ای تی ام پی
- تاکم ۴۰۴۱
- متیلن فسفونات
فهرست منابع
[۱] pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Nitrilotris_methylene_triphosphonic-acid
[۲] https://www.chemicalbook.com/ProductChemicalPropertiesCB3451342_EN.htm
زمانی –
آیا امکان ارسال نمونه یا گالن ۲۵ کیلوگرمی از ماده atmp رو برای اصفهان دارید !
مدیر سایت –
سلام
بله امکان ارسال محصولات به تمام نقاط ایران فراهم شده است
جعفری –
اطلاعات درباره خواص atmp می خواستم میشه راهنمایی کنید
مدیر سایت –
سلام
با تلفن های ۰۲۱۴۹۰۱۳۰۰۰ تماس بگیرید.
مدیر سایت –
سلام
با تلفن های ۰۲۱۴۹۰۱۳۰۰۰ تماس بگیرید.
ناشناس –
این ماده زمینه خیلی کمی داره