فهرست مقاله
پایدار کننده آب اکسیژنه که در زبان انگلیسی به آن H2O2 Stabilizer گفته می‌شود، در حقیقت همان تثبیت کننده سفید کننده پراکسید هیدروژن است. لازم است بدانید که پراکسید هیدروژن، نام دیگر آب اکسیژنه است. در فرایند تجزیه پراکسید هیدروژن و یا همان آب اکسیژنه، لازم است تا تثبیت کننده‌ها به محصول سفید کننده اضافه شوند تا از این طریق، این فرایند را تحت کنترل خود در بیاورند.
تثبیت کننده‌ها در چنین مواقعی، دارای چندین نقش موثر هستند. از جمله این نقش‌ها می‌توان به این عامل اشاره کرد که تثبیت کننده‌ها می‌توانند عملکرد بافر کننده، ارائه دهند و از طرف دیگر، برای کنترل PH در سطح مطلوبی عمل نمایند. به طور معمول، پایدار کننده آب اکسیژنه، از نمک‌های اسید ارگانیک به دست می‌آید و به شکل مایع و یا محلولی به رنگ زرد پر رنگ دیده می‌شود. این ماده می‌تواند در صورت اکسید شدن و کنترل، سفیدی بسیار خوبی را به وجود آورد.
این محلول، نوعی پایدار کننده آلی برای پراکسید است و در فرایند سفید کردن پنبه به کار می‌رود. هم‌چنین می‌توان از این محصول در سفید کردن پارچه‌های پنبه‌ای و یا پارچه‌هایی که مخلوطی از پنبه و الیاف مصنوعی هستند با روش‌های نیمه مداوم و غیر مداوم، استفاده کرد تا از این طریق پراکسید هیدروژن، تاثیری پایدارتر پیدا کند.
ترکیبات پایدار کننده آب اکسیژنه
تثبیت کننده آب اکسیژنه، از نظر ساختار شیمیایی، ترکیبی از کربوکسیلیک اسیدها، سیلیکات سدیم، ترکیبات آلی و فسفات‌ها است. اضافه کردن الکل و یا گلیسیرین و هم‌چنین اسید بربیتوریک به این محصول، باعث می‌شود تا پراکسید هیدروژن و یا آب اکسیژنه خاصیت تثبیت کنندگی پیدا کند. نمک سدیم کربوکسی متیل سلولز به طور معمول، به عنوان پایدار کننده و یا امولسیون کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از دیگر تثبیت کننده‌های آب اکسیژنه می‌توان سیلیکات‌های سدیم را نام برد. سیلیکات‌های سدیم از جمله متداول‌ترین و اثر بخش‌ترین پایدار کننده‌های پراکسید هیدروژن به شمار می‌روند. این امکان وجود دارد که از این مواد به عنوان سیلیکات کلوئیدی آب شیشه و یا متاسیلیکات نیز استفاده شود.
خواص پایدار کننده آب اکسیژنه
تثبیت کننده آب اکسیژنه دارای چندین خاصیت است. از جمله اینکه این محصول به راحتی در آب سرد حل می‌شود. تثبیت کننده آب اکسیژنه دارای این قابلیت است که بتواند از فعالیت کاتالیستی یون‌های فلزی از قبیل آهن و یا منیزیم و هم‌چنین مس جلوگیری کند. از طرف دیگر این ماده می‌تواند از طریق تشکیل دادن کمپلکس با ترکیباتی مانند کلسیم و منیزیم میزان سختی آب را نیز کاهش دهد. این پایدار کننده دارای ظرفیت تثبیت کنندگی خوبی است.
در هنگام کابرد این محصول برای پارچه‌ها می‌توان ظرفیت اتوپذیری آن‌ها را به میزان زیادی، افزایش داد. تثبیت کننده آب اکسیژنه در برابر آب سخت با غلظت‌های معمول، مقاومت قابل توجهی دارد. هم‌چنین قابلیت ایجاد کف آن نیز کم است. تثبیت کننده مورد نظر به راحتی شسته می‌شود و از طرف دیگر ماده‌ای بدون سیلیکات است.
کاربردها
تثبیت کننده آب اکسیژنه در سیستم‌های رمق کشی و سیستم مداوم قابل استفاده است. در هر یک از این موارد دوز مصرف این محصول، متفاوت است. دوز مصرف این محلول شیمیایی در سیستم رمق کشی بین ۵/۰ تا ۲۵/۰ گرم بر لیتر است. این در حالی است که در سیستم مداوم، مصرف این ماده و دوز مناسب آن، ۲ تا ۸ گرم بر لیتر است.
در فرایند سفید گری با سیستم رمق کشی، مقدار مصرف پایدار کننده مورد نظر، به میزان آب اکسیژنه، بستگی دارد. از این محصول شیمیایی هم‌چنین در زمینه سفید گری بد بچ سرد نیز استفاده می‌شود. سفید گری پراکسید سیستم غیر مداوم نیز از دیگر کاربردهای این ماده شیمیایی است. تثبیت کننده آب اکسیژنه در سفید کردن گرم کالا در وینچ، اورفلو و واترجت نیز دارای کاربرد وسیع است. از طرف دیگر، می‌توان آن را برای نخ بر روی ماشین‌های رنگرزی بوبین و کلاف و رنگرزی بوبین‌های شل پیچی نیز مورد استفاده قرار داد.
مقدار مصرف این ماده، در این شرایط به میزان پراکسید وابسته است. این ماده در دمای جوش به مدت ۴۰ تا ۶۰ دقیقه فعال است. در صورتی که منظور از به کار گیری این ماده شیمیایی، سفید گری مقدماتی باشد ۳۰ تا ۴۰ دقیقه زمان، کافی است. این محصول را باید در ابتدای عملیات اضافه کنید.
نحوه عملکرد پایدار کننده آب اکسیژنه
به طور معمول، سیلیکات‌ها دارای این تمایل هستند که به سمت یون‌های آهن بروند. یون‌های آهن به طور طبیعی در پنبه وجود دارند. لازم است بدانید که پراکسید هیدروژن، نوعی اسید ضعیف به شمار می‌رود. بنابراین در آب یونیزه می‌شود. از این طریق یون هیدروژن و یون هیدروکسیل به وجود می‌آید که نوعی سفید کننده فعال است. این واکنش به واسطه یون‌های فلزی از قبیل آهن، کاتالیز می‌شود.
بنابراین از این طریق محصولی به دست می‌آید که تجزیه سفید کننده را کاهش می‌دهد و از طرف دیگر به الیاف آسیب می‌رساند اما قابلیت سفید شدن را افزایش می‌دهد. یون‌های تثبیت کننده می‌توانند میزان منیزیم را نیز افزایش دهند. محلول‌های سفید کننده که فقط از یون‌های منیزیم به وجود آمده‌اند پایداری نسبتا خوبی دارند. اما در برابر این خاصیت، اثر سفید کنندگی آن‌ها چندان مناسب نیست. چراکه سیلیکات در آن‌ها قرار ندارد.
خرید پایدار کننده آب اکسیژنه
برای خرید این محصول شیمیایی لازم است به فروشگاه‌های عرضه محصولات شیمیایی مراجعه کنید. اما قبل از این اقدام مطمئن شوید که فروشگاه مورد نظر، فروشگاهی معتبر است. علاوه بر شیوه خرید حضوری می‌توانید تثبیت کننده آب اکسیژنه را از طریق فروشگاه‌های اینترنتی و انلاین نیز خریداری نمایید.
شرایط نگهداری
پایدار کننده آب اکسیژنه را باید در ظروف سر بسته و پلمپ شده نگهداری کنید. این محصول شیمیایی در دمای معمولی یک اتاق تا مدت زمان ۶ ماه نیز قابل استفاده و نگهداری است. در صورتی که تثبیت کننده آب اکسیژنه را در دمای زیر صفر نگهداری کنید این امکان وجود دارد که محصول مورد نظر، حالت خود را از دست بدهد و به شکل جامد تبدیل شود و یا حتی این احتمال وجود دارد که غلظت محصول، دچار تغییر و تبدیل شود. اما با هم زدن می‌توانید این ماده را در دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه سانیتگراد نیز نگهداری کنید و بدون هیچ اشکالی از آن استفاده کنید. نکته قابل توجه این است که باید قبل از استفاده از این ماده، آن را هم بزنید.
با عرض سلام و وقت بخیر
با توجه به اینکه خواص آب اکسیژنه ناشی از تجزیه و اکسایش و در واقع ناپایداریش هست، قاعدتا با افزودن پایدار کننده و نتیجتا پایدار شدن، تمام یا بخش قابل توجهی از خواص و کاربردش را هم باید از دست بدهد! در این صورت فایده این کار چیست؟!