فهرست مقاله
سدیم دودسیل بنزن سولفونات با فرمول شیمیایی C۱۲H۲۵C۶H۴SO۳Na یک نمک بی رنگ با ویژگی های مفید به عنوان سورفاکتانت است. سدیم دودسیل بنزن سولفونات معمولا به صورت مخلوطی از سولفونات های مرتبط تولید می شود و به عنوان یک سورفاکتانت یکی از اجزای اصلی مواد شوینده است.
آلکیل بنزن سولفونات ها
بیشتر سدیم دودسیل بنزن سولفونات ها عضوی از آلکیل بنزن سولفونات های خطی هستند، به این معنی که گروه دودسیل (C۱۲H۲۵) یک گروه جدا نشده است. این زنجیره دودسیل در ۴ موقعیت به گروه بنزن سولفونات متصل می شود. بسته به کربن گروه دودسیل که به حلقه بنزن متصل است، آنیون های دودسیل بنزن سولفونات خطی می توانند در شش ایزومر (بدون در نظر گرفتن ایزومر های نوری)وجود داشته باشند. از ایزومرهای این ترکیب، برای مثال می توان به ایزومرهای به دست آمده از پروپیلن تترامری شده اشاره کرد که آنها از انواع معروف ترکیبات شاخه ای این مواد هستد. البته به دلیل کند بودن تجزیه بیولوژیکی آن (زیست تخریب پذیری پایین) دیگر به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی گیرد.
آلکلیل بنزن سولفونات ها، دسته ای از سورفاکتانت های آنیونی هستند که متشکل از یک گروه سر سولفونات آب دوست و یک گروه دم آلکیل بنزن آب گریزند. این مواد همراه با سدیم لورت سولفات (یا همان SLES) یکی از قدیمی ترین و پرمصرف ترین مواد شوینده مصنوعی است که ممکن است در محصولات مراقبت شخصی (صابون ها ، شامپوها ، خمیر دندان و غیره) و محصولات مراقبت از منزل (مواد شوینده لباس ، مایع ظرفشویی ، اسپری تمیز کننده) وجود داشته باشد. سدیم لورت سولفات و سدیم دودسیل بنزن سولفونات قیمت پایینی دارند و در عین حال نسبت به دیگر سولفونات ها تاثیر بهتری در شوینده ها دارند.
این مواد برای اولین بار در دهه ۱۹۳۰ به صورت آلکیل بنزن سولفونات های منشعب (BAS) معرفی شدند. با این حال به دنبال نگرانی های زیست محیطی، در طول دهه ۱۹۶۰ با آلکیل بنزن سولفونات های خطی (LAS) جایگزین شدند.
ویژگی های شیمیایی سدیم دودسیل بنزن سولفونات
دانه های سفید یا زرد روشن
کاربردهای سدیم دودسیل بنزن سولفونات
سورفاکتانت مورد استفاده در تحقیقات درمورد ترکیبات پروتئینی
شوینده آنیونی
امولسیون کننده
واکنشگر آنتی استاتیک
شرح کلی
دودسیل بنزن سولفونات سدیم، به صورت دانه ، پودر و یا گرانول سفید یا زرد رنگ است. این ماده شیمیایی در آب حل می شود، و تهدیدکننده محیط زیست به شمار می رود. از این رو برای محدود کردن گسترش آن به محیط زیست باید گام های فوری برداشته شود. سدیم دودسیل بنزوات سولفونات همچنین به عنوان شوینده مصنوعی استفاده می شود.
واکنش پذیری در آب و هوا
دودسیل بنزن سولفونات سدیم در آب حل می شود و تبخیرپذیری پایینی دارد
واکنش پذیری شیمیایی
با مواد اکسیدکننده قوی سازگار است
خطرات سلامتی
پوست و چشم انسان را در حد کمی آزار می دهد. در صورت خوردن آن ممکن است باعث استفراغ، اسهال و اتساع روده شود
کاربردهای صنعتی سدیم دودسیل بنزن سولفونات
این کف سازها ترکیباتی از الکل ها هستند که حاوی شش تا هشت اتم کربن اند. این ماده شیمیایی در بازار مواد شوینده و حتی در معادن به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. معروف ترین کف ساز از این گروه متیل ایزوبوتیل کربونیل (MIBC) و دو اتیل هگزانول هستند. همچنین این نوع از ترکیبات آلکیل بنزن سولفونات به عنوان مخلوط هایی با طول های مختلف کربن و به عنوان مخلوطی از روغن های هیدروکربنی استفاده می شوند.
نکات ایمنی
مسمومیت در صورت وارد شدن به خون
مسمومیت پایین در صورت خورده شدن
آزار دهنده برای پوست و چشم
انتشار دود غلیظ هنگام گرم شدن
و مضرات کلی دیگر سولفونات ها نظیر سدیم لورت سولفات
روش های تصفیه
سدیم دو دسیل بنزن سولفونات از پروپان دی اُل یا آب متبلور می شود.
تولید سدیم دودسیل بنزن سولفونات
سالانه میلیاردها تن سدیم دودسیل بنزن سولفونات در جهان تولید می شود. با توجه به مقیاس بزرگ کاربرد، آلکیل بنزن سولفونات ها توسط روش های زیادی تهیه شده اند. در معمول ترین حالت، بنزن بوسیله مونوآلکن های زنجیره ای بلند (مثلا دودکان) به کمک هیدروژن فلورید بعنوان کاتالیزور آلکیله می شود. سپس دودسیل بنزن های خالص (و مشتقات مربوطه) با سولفور تری اکسید سولفیده می شوند تا سولفونیک اسید تولید کنند. سپس در آخر اسید سولفونیک با سدیم هیدروکسید خنثی می شود.
ملاحظات زیست محیطی
زیست تخریب پذیری سدیم دودسیل سولفونات به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است و تحت تاثیر ایزومریزاسیون (شاخه شدن)قرار دارد. این ماده شیمیایی دارای LD۵۰ با غلظت ۲.۳ میلی گرم در لیتر است که برای ماهی های دریا حدود ۴ برابر بیشتر از تتراپروپیلن بنزن سولفونات شاخه دار سمی است. با این حال، نسبت به آن زیست تخریب پذیری سریع تری دارد.
کارکردهای اصلی سدیم دودسیل بنزوات سولفونات
SDBS، مخفف سدیم دودسیل بنزن سولفونات، همانطور که گفته شد پودر یا جامدی پولکی به رنگ سفید یا زرد روشن است. فرار نیست، اما قابلیت حل شدن در آب و تبدیل شدن به یک محلول نیمه شفاف را دارد. در محیط های قلیایی و اسیدی رقیق پایداری دارد و یک ماده سمی است. از سدیم دودسیل بنزن سولفونات معمولا به عنوان ماده فعال کننده سطحی استفاده می کنند. با توجه به ویژگی فیزیکی و شیمیایی، سدیم دودسیل بنزن سولفونات سه کارکرد مهم دارد:
شوینده ها
سدیم دودسیل بنزن سولفونات یک روغن زردرنگ است که می تواند یک ساختار کریستالی هگزاگونال قوی شش ضلعی، یا رمبیک را تشکیل دهد. این ماده دارای خواص سمی کمی است و توسط سازمان امنیت بین المللی به عنوان یک ماده خام شیمیایی ایمن شناخته می شود.
از سدیم دودسیل بنزن سولفونات می توان برای تمیز کردن میوه ها و ظروف غذا نیز استفاده کرد. این ماده در مواد شوینده دارای ساختار زنجیره شاخه ای (ABS) و یا ساختار خطی (LAS) است. ساختار زنجیری شاخه ای این ماده زیست تخریب پذیری کمی دارد و سدیم دودسیل سولونات می تواند باعث آلودگی محیط زیست شود. ساختار خطی آن حدود ۹۰ درصد زیست تخریب پذیری بیشتری دارد. بخاطر همین این نوع ساختار تاثیر کمتری بر محیط زیست خواهد داشت.
این ماده شیمیایی همچنین تاثیر قابل توجهی بر رسوب دانه ای، رسوب پروتئین و رسوب نفت دارد. و این ماده برای تمیز کردن رسوب دانه ای بر روی فیبرهای طبیعی عملکرد خوبی دارد. خاصیت صابون سازی SDBS با افزایش دما بهبود پیدا می کند و اثر آن روی رسوب پروتئینی بهتر از مواد سورفاکتانت غیر یونی است. با این حال، سدیم دودسیل بنزن سولفونات دو عیب دارد، یکی پایداری پایین آن در آب است است و این ویژگی کف سازی، با سخت شدن آب کاهش می یابد که سخت بودن آب در صنایع و حتی خانه ها معمول است.
بنابراین، بهتر است این مواد در ترکیب با برخی مواد مناسب دیگر استفاده شود. دومین مورد، توانایی سطح زدایی بیش از حد قوی آن است. وقتی با آن دست خود را بشویید احساس ناراحتی در پوست می کنید، و لباس های شسته شده با این شوینده ها حالت زبر پیدا می کنند.
در سال های اخیر، این ماده اغلب با سورفاکتانت های غیر یونی مانند الکل چرب پلی اکسی اتیلن اتر (AEO) برای اثر شستشوی بهتر استفاده می شود. در کل هدف اصلی سدیم دودسیل بنزن سولفونات ایجاد مواد شوینده مختلف است که هم در شوینده های خانگی هم صنعتی کاربرد دارد.
ماده امولسیون کننده
امولسیفایر نوعی ماده است که کشش سطحی بین اجزای مختلف در امولسیون را بهبود می بخشد و یک سیستم پخش پایدار یا امولسیون را ایجاد می کند. در یک امولسیون نیز گروه های آبدوست و گروه های آبدوست وجود دارند. گروه های آب دوست و آب گریز بین مرز آب و روغن قرار می گیرند، آن ها همچنین می توانند کشش بین سطحی را کاهش دهند و انرژی مورد نیاز برای تشکیل امولسیون را کاهش دهند تا سطح انرژی آن را بهبود بخشند.
به عنوان نوعی سورفاکتانت آنیونی، سدیم دودسیل بنزن سولفونات فعالیت سطحی خوب و آب دوستی قوی دارد و به طور موثر کشش سطحی روغن و سطح آب را در امولسیون سازی کاهش می دهد. بنابراین، سدیم دودسیل بنزن سولفونات به طور گسترده در تهیه لوازم آرایشی، غذایی، چاپ و رنگرزی و آفت کش ها مورد استفاده قرار می گیرد.
عامل آنتی استاتیک
همه اشیا دارای بارهای الکترواستاتیک هستند. و این بارهای الکترو استاتیک نیز می توانند مثبت یا منفی باشند. تجمع بارهای استاتیک بر زندگی یا تولید صنعتی ما تاثیر می گذارد. ماده شیمیایی که برای هدایت و حذف بارهای الکتریکی مزاحم به کار می رود، عامل آنتی استاتیک نامیده می شوند و این ماده به عنوان یک رسانای الکتریکی یک عامل آنتی استاتیک قوی است. بنابراین، با SDBS الکتریسیته ساکن را می توان به موقع حذف کرد تا خطر و ناراحتی ناشی از الکتریسیته ساکن را کاهش دهد.
محصولات دارای سدیم دودسیل بنزن سولفونات به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر کاربردهای متعدد که پیش تر ذکر کردیم، SDBS نیز می تواند به عنوان عامل پالایش پارچه پنبه ای و عامل کاهش میزان آب رفتگی پارچه ها در نساجی مورد استفاده قرار گیرد. از آن به عنوان رزین پراکنده کننده، مواد شوینده مخصوص لباس های حساس و عامل جوهرزدایی در صنعت کاغذسازی استفاده می شود و در صنعت چرم به عنوان یک پاک کننده اسمزی مورد استفاده قرار می گیرد. کاربردها به همینجا ختم نمی شود، سدیم دودسیل بنزن سولفونات به عنوان ماده ضد انسداد در صنعت کود، در صنعت سیمان به عنوان ماده گاز سنج یا به طور جداگانه یا همراه با اجزا استفاده می شود.
محصولات SDBS شرکت شیمیایی تصفیه دارای گواهینامه کیفیت بین المللی بوده و توسط بسیاری از مشتریان شناخته شده اند. محصولات سدیم دودسیل بنزن سولفونات ما با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت در بازار عرضه می شوند.
